พิธีการขึ้นเสาเอก สำหรับบ้านและอาคารทั่วไป

พิธีการขึ้นเสาเอก สำหรับบ้านและอาคารทั่วไป 


ตั้งใจจะเขียนมานานแล้วครับ พอดีในช่วงวันหยุดนี้ ว่างพอที่จะมานั่งเขียนแนะนำให้เพื่อนๆ สำหรับคนที่กำลังจะทำการปลูกสร้างบ้าน หรือเป็นความรู้สำหรับคนทั่วไปครับ และโดยเฉพาะคนที่กำลังจะทำพิธีขึ้นเสาเอกในช่วงนี้ 

พิธีการขึ้นเสาเอก 

๑. เพื่อความเป็นศิริมงคลของบ้าน และคนที่อยู่อาศัยในบ้าน ทั้งนี้เพราะ เป็นการบอกกล่าว และขอขมาต่อเจ้าที่ เจ้าทาง เจ้าแม่ธรณี ที่เรามารบกวน ขอพื้นที่ปลูกสร้างบ้าน และขอความเป็นศิริมงคล แก่ผู้อยู่อาศัย 

๒. เพื่อให้การก่อสร้างบ้านและอาคารนั้น สำเร็จลุล่วงไปด้วยดี เนื่องจากเมื่อทำพิธีไปแล้ว ช่างและคนงานก่อสร้าง ก็จะมีความมั่นใจ และสามารถทำงานได้เต็มที่ โดยทั่วไป แม้จะไม่มีพิธีการทำเสาเอก ช่างและคนงานก่อสร้างก็มักจะมีการขึ้นโต๊ะทำพิธีขอขมาต่อเจ้าที่เจ้าทางต่างๆเองอยู่แล้ว แต่เมื่อมีการทำพิธีขึ้นเสาเอกด้วย ก็จะยิ่งมีความมั่นใจมากขึ้น 

๓. ในการทำพิธีมีเกร็ดและพิธีกรรมต่างๆ ซึ่งถือว่าเป็นมงคล และบางสถานที่ ก็อาจมีการเชิญพราหมณ์ หรือเชิญพระมาช่วยดำเนินการให้ด้วย จึงถือเป็นพิธีที่มีความศักดิ์สิทธิ์และมีความหมายมาก 

๔. หาฤกษ์ขึ้นเสาเอก ทั้งนี้อาจกำหนดว่าจะปลูกในเดือนใด ก็ติดต่อผู้รู้เพื่อขอฤกษ์ในการทำพิธี ซึ่งโดยปกติ ฤกษ์นั้น จะต้องนำวันเดือนปีเกิด ของเจ้าบ้าน ไปทำการตรวจเช็ค และหาวัน และเวลาที่เป็นมหามงคลให้ พร้อมทั้งกำหนดตำแหน่งของเสา ที่จะทำพิธีเสาเอก ซึ่งเมื่อได้มาแล้ว ก็เตรียมหาของในการทำพิธี และอาจให้ผู้รับเหมาช่วยจัดหาให้ ด้วยดังนี้ 

๕. การเตรียมพิธีขึ้นเสาเอก ทางผู้รับเหมา ต้องทำการตอกเสาเข็มแล้วเสร็จทั้งหมดก่อน แต่ถ้าฤกษ์รอไม่ได้ ก็ต้องตอกเสาเข็มในหลุมของเสาเอกนั้นให้เสร็จเรียบร้อยก่อน 

๖. ทางผู้รับเหมา ต้องทำการขุดหลุมเสาเอก และปรับระดับดินให้เรียบร้อย เพื่อเตรียมทำพิธี และผูกโครงสร้างเหล็กของเสาเอกต้นนั้นให้เสร็จก่อน โดยให้ใช้เหล็กที่มีความสุงจากส่วนของฐานราก ขึ้นมาถึงพื้นชั้นสอง ซึ่งโดยปกติ จะมีความยาว ตั้งแต่สามเมตรขึ้นไป แล้วรอไว้ ซึ่งขั้นตอนนี้ อย่างน้อยต้องทำเสร็จเรียบร้อยก่อนทำพิธีหนึ่งวัน 

๗. ของมงคลที่เจ้าของบ้านต้องจัดหา หรือให้ผู้รับเหมาจัดหาให้ มีดังนี้ครับ (หาได้เท่าไหร่ก็เท่านั้นครับ แต่ถ้าหาได้ครบก็ดีมากครับ) 

- เหรียญทอง เงิน อย่างละ ๙ เหรียญ 
- ทรายเสก ๑ ขัน 
- น้ำมนต์ ๑ ขัน (พร้อมกำหญ้าคา ๑ กำ) 
- ด้ายสายสิญจน์ ๑ ม้วนเล็ก 
- ทองคำเปลว ๓ แผ่น 
- ผ้าแพรสีแดง หรือสามสี ห่มเสา หรือผ้าขาวม้า ๑ ผืน v - หน่อกล้วย อ้อย อย่างละ ๑ หน่อ 
- ไม้มงคล ๙ ชนิด (ถ้าประสงค์ ) 
- แผ่นทอง นาก เงิน อย่างละ ๑ แผ่น 
- ข้าวตอกดอกไม้ ๑ ขัน 

๘. ให้นำหน่อกล้วย และอ้อย อย่างละหน่อ พร้อมผ้าสามสี และหรือผ้าขาวม้า มาผูกติดกับเสาเหล็กต้นที่จะทำพิธีขึ้นเสาเอก ซึ่งอาจให้ช่างหรือคนงานเป้นคนจัดการให้ แต่บางที่เจ้าของบ้านก็จะทำการผูกเองขั้นต้นเพื่อความเป็นมงคล ซึ่งต้องผูกให้เสร็จเรียบร้อยก่อนฤกษ์ขึ้นเสาเอก ไม่งั้นจะไม่ทัน 

หลังจากนี้ จะเป็นพิธีที่จะทำในวันขึ้นเสาเอก ซึ่งเราอาจเชิญพราหมณ์มาทำพิธีให้ ซึ่งเราก็เพียงตั้งโตะรอ ของพิธีในส่วของพราหมณ์ ท่านจะนำมาเอง หรือเราอาจเชิญพระที่วัดใกล้บ้านมาช่วยทำพิธี ซึ่งถ้าเชิญพระมา เราต้องตั้งโต๊ะ และจัด จตุปัจจัยไทยธรรมถวายพระ 1 ชุด และอาจจัดหาอาหารสำหรับฉันท์กอนเพล แจ้งให้ท่านทราบ 

หรืออาจให้ผู้ใหญ่ที่เรานับถือมาเป็นประธานในพิธี ก็ได้ หรือตัวเจ้าของบ้านเองเป็นหลัก และผู้อยู่อาศัย ถ้าครบทุกคนก็จะดีมากครับ
ลำดับพิธี 

๑. วางสายสิญจน์ เริ่มจากโต๊ะบูชาไปบริเวณสถานที่ก่อสร้างเข้าสู่เสาเอก (ก่อนเวลาฤกษ์พอสมควร) 

๒. เจ้าภาพจุดเทียนธูปที่โต๊ะหมู่บูชา อธิษฐานเพื่อเกิดสิริมงคล กราบพระ 

๓. ไปที่หลุมเสาเอก เจ้าภาพตอกไม้มงคล ๙ ชนิด ลงไปในหลุม 

๔. วางแผ่นทอง นาก เงินในหลุมเสาเอก 

๕. นำใบทอง นาก เงิน และเหรียญทอง เงิน ลงก้นหลุมแล้ว 

๖. นิมนต์พระสงฆ์ประพรมน้ำมนต์ โปรยทรายเสกที่หลุมเสา เจิมและปิดทองเสาเอก ซึ่งเราผูกหน่อกล้วย อ้อย และผ้าสีแดงหรือผ้าขาวม้าที่เสาเอก เรียบร้อยแล้ว 

๗. ถือด้ายสายสิญจน์ พร้อมทั้งญาติมิตรผู้ร่วมพิธี 
ช่าง ช่วยกันยกเสาเอก จนตั้งเรียบร้อย (ขณะยกเสานั้นพระสงฆ์เจริญชัยมงคลคาถา) 

๘. เจ้าภาพโปรยข้าวตอกดอกไม้ลงหลุมเสาเอก พร้อมทั้งญาติมิตรผู้ร่วมพิธี 

๙. เจ้าภาพ อาจเตรียมเหรียญไว้จำนวนหนึ่ง ซึ่งเมื่อผ่านพิธีแล้ว ให้ทำการโปรยไปรอบบ้าน เพื่อให้คนทั่วไปเก็บไปเป็นเงินก้นถุง เพื่อความเป็นศิริมงคล 

๑๐. ช่างและคนงานจะทำการตีไม้รัดเสาเอกที่หลุม ตืแบบให้เรียบร้อยแล้วผสมปูนหรือคอนกรีต เพื่อทำการเทคอนกรีตหลุมเสาเอก โดยให้เจ้าของบ้าน เจ้าภาพ หรือผู้ใหญ่ที่นับถือ เป็นคนเทถังแรก ลงไปในหลุม และคนในบ้านช่วยกันอีกในถังต่อมา หลังจากนั้นให้ช่างและคนงาน เทต่อจนเสร็จ และปาดปูนให้เรียบร้อย เป็นอันเสร็จพิธี 

ซึ่งในพิธีของทางพราหมณ์ อาจมีลำดับขั้นตอนที่เพิ่มหรือเปลี่ยนแปลงจากนี้ โดยให้ทางพราหมณ์เป็นผู้กำหนด 

ของที่ใส่ลงไปในหลุม สามารถหาซื้อได้ที่ร้านขายเครื่องสังฆภัณฑ์ทั่วไปครับ หาให้ครบที่สุดครับ หรือถ้ามีพิธีทางจีนด้วย อาจมีของมงคลเพิ่มเติมจากนี้ได้ครับ 

หวังว่าจะมีประโยชน์ต่อผู้สนใจนะครับ 

ขอขอบคุณภาพประกอบนะครับ ผมเซฟไว้นานแล้ว จำแหล่งที่มาไม่ได้ ต้องขอโทษด้วยครับ และขออนุญาตนำมาเผยแพร่นะครับ